Ik voel angst

Angst is een normale reactie op alles wat je overkomt en meemaakt als je leeft met uitgezaaide borstkanker. Toch wordt angst vaak gezien als een emotie die er niet mag zijn. ‘Dapper zijn’ wordt ons van kinds af aan verteld. Maar angst voelen is iets dat natuurlijk, belangrijk en ook nuttig is.

Wat is angst?

Wanneer je wordt geconfronteerd met iets gevaarlijks, zorgt angst ervoor dat je lichaam in staat van paraatheid wordt gebracht. Hierdoor kun je instinctief beslissen of het gevaar ontweken of bestreden moet worden. Dat wordt de ‘vlucht of vecht-reactie’ genoemd.

Door angst kun je ook tot actie komen na de diagnose, bijvoorbeeld door alles erover te willen weten en informatie te zoeken. Dat geeft controle in plaats van machteloosheid. Of misschien zorgt angst ervoor dat je andere beslissingen gaat nemen over hoe je je leven wilt leiden.

Waarschijnlijk zal het gevoel van angst komen en gaan gedurende je ziekteproces. Zo kun je je een periode rustig voelen, tot het bijvoorbeeld tijd is voor een nieuwe scan en je moet wachten op de uitslag. Je kunt je dan opnieuw of extra angstig voelen.

Hoe uit angst zich?

Angst kan zich vermommen en zich uiten in bijvoorbeeld boosheid, frustratie en verzet. Ook kan het de vorm aannemen van piekeren en tobben.

Piekeren is eigenlijk het verwerken van angst-scenario’s. Het is een manier om controle te krijgen over de angst.

Door verzet probeer je je voor de angst te verstoppen. Misschien ben je er nog helemaal niet klaar voor om de confrontatie met je angst aan te gaan. Geef jezelf de tijd daarvoor.

Lichamelijke signalen van angst

Lichamelijke reacties maken deel uit van angst. Denk bijvoorbeeld aan:

• Moeheid
• Hoofdpijn
• Spierspanning
• Zweten
• Hartkloppingen
• Kortademigheid
• Duizeligheid
• Vaak plassen
• Diarree
• Slikproblemen
• Rillingen
• Verhoogde prikkelbaarheid (chagrijnig/gevoeliger/sneller geïrriteerd)
• Slaapproblemen

Herken je klachten bij jezelf? Praat erover, bijvoorbeeld met je huisarts, arts of verpleegkundige. Zij kunnen je advies geven of je doorverwijzen naar andere hulpverleners.

De angst onder ogen zien

Jezelf verstoppen voor de angst of je angst negeren is een normale reactie, maar het piekeren zal blijven, omdat je eigenlijk niet durft om je gedachten af te maken. Het kan rust geven om voor jezelf te onderzoeken waar je angstig voor bent, en om dit naar jezelf uit te spreken.

Want als je weet wat de oorzaak is van je angst, kun je ook gaan nadenken hoe je met die angst wilt omgaan.

Manieren om met je angst om te gaan

Proberen om met je angst om te gaan kan op verschillende manieren. Voel vooral wat het beste werkt voor jou. Bijvoorbeeld:

• Praat over je angst met mensen die je vertrouwt, of schakel de hulp in van bijvoorbeeld je huisarts of het palliatief team. Je staat er niet alleen voor.
• Zorg dat je genoeg informatie hebt, dit geeft een gevoel van houvast. Is er iets niet duidelijk over je ziekte of je behandeling? Stel je vragen aan je verpleegkundige of arts.
• Pieker je veel? Het kan helpen om elke dag op een vast tijdstip een piekerkwartiertje te plannen. Als je die 10-15 minuten focust op je zorgen, en daar al je aandacht aan geeft, helpt dit om die piekergedachten de rest van de dag op afstand te houden.
• Het kan opluchten om je angst uit te beelden, bijvoorbeeld door te bewegen op muziek of door te tekenen. Denk er niet te lang over na, pak de kleuren die bij je angst horen, maak de vormen of bewegingen zoals je die voelt. Door angst ‘een gezicht’ te geven, kan het makkelijker worden om je ermee te verhouden.
• Houd een dagboek bij over je angst.
• Luister naar muziek, dat kalmeert.
• Bewegen en/of naar buiten gaan kan angstgevoelens verminderen.
• Door ademhaling- of ontspanningsoefeningen wordt je lichaam rustiger en daardoor wordt ook je hoofd kalmer.
• Door mindfulness leer je van een afstandje en zonder oordeel te kijken naar je emoties.
• Ook yoga kan helpen om je lichaam en hoofd meer te laten ontspannen, waardoor je je rustiger voelt.
• Kruip dicht tegen een geliefde aan en zeg dat je bang bent, dat kan je rustig maken.

Meer tips om met angst om te gaan vind je op kanker.nl.

Onbegrip vanuit je omgeving

Je angst kan zich uiten op manieren die lastig zijn voor je omgeving, bijvoorbeeld boosheid of jezelf afsluiten. Dit kan onbegrip veroorzaken in je relaties, vooral als de ander ook eigen angsten en gedachten heeft.

Het is daarom belangrijk om open en eerlijk te zijn over je angst. En om de ander ook de ruimte te gevende eigen angstgevoelens te benoemen.

Het kan lastig of confronterend zijn om over jullie angsten te praten en om te luisteren naar de ander. Toch kan het juist verhelderend werken. En vaak verlicht het de angstgevoelens.

Bronnen
Sterkte met je tumor! Communicatietips bij kanker – Paula Bakhuis