Wat is mantelzorg?

Mantelzorg is alle hulp en/of zorg die je geeft aan iemand uit je directe sociale omgeving, die dit door omstandigheden nodig heeft. Dit kan verzorging zijn, of hulp bij dagelijkse taken of activiteiten. Mantelzorg geef je vrijwillig en vaak langdurig aan een (ernstig) zieke persoon, met wie je een persoonlijke band hebt, bijvoorbeeld je partner, je ouder, een familielid, een vriend, een kennis of een buur.

Wat zijn de taken van een mantelzorger?

De taken van een mantelzorger kunnen variëren per situatie of per moment in het ziekteproces. Denk bijvoorbeeld aan: huishoudelijke hulp, persoonlijke verzorging, emotionele steun, administratieve hulp of verpleegkundige handelingen.  

Welke steun of zorg je geeft, hangt af van de situatie en de behoefte van de zorgvrager. En aan de mogelijkheden die je als mantelzorger hebt, zowel lichamelijk als geestelijk.  

Hier vind je meer informatie over de taken van een mantelzorger. 

Wat zijn mijn rechten als mantelzorger?

Het is goed om te onthouden dat je als mantelzorger verschillende rechten hebt, bijvoorbeeld: 

• Je hebt altijd het recht om nee te zeggen als je bepaalde zorg niet wilt of kunt geven. Of als je bepaalde handelingen of activiteiten niet wilt of kunt doen. Mantelzorg is altijd vrijwillig en kan niet worden afgedwongen door geen enkele persoon, bedrijf of organisatie.   
• Als je in loondienst bent heb je recht op zorgverlof (kortdurend of langdurig). Je werkt dan tijdelijk minder of helemaal niet (zie hieronder bij  Flexibel werken, calamiteitenverlof of zorgverlof). 
• Je hebt soms recht op ondersteuning of compensatie van de gemeente, de zorgverzekeraar of andere instanties (zie hieronder bij Ondersteuning voor mantelzorgers). 
• Ben je mantelzorger en krijg je een ww- of bijstandsuitkering? Misschien hoef je dan niet verplicht te solliciteren. Lees hier meer.  
• De meeste gemeenten hebben een collectieve aansprakelijkheidsverzekering voor mantelzorgers. 

Sites over de rechten en plichten van een mantelzorger

• Alle wetten en regels rondom mantelzorg – PGGM&CO
• Rechten en plichten van de mantelzorger – MantelzorgNL

Flexibel werken, calamiteitenverlof of zorgverlof

Werken en mantelzorg geven, het is soms lastig te combineren. Ben je in loondienst? Het kan dan een oplossing  zijn om je werktijden tijdelijk aan te passen of om minder uren te gaan werken. Dat heet flexibel werken. Daarvoor kun je een verzoek indienen bij je werkgever. 

Is er sprake van een onverwachte situatie en is je hulp dringend nodig? Je hebt dan vaak recht op calamiteitenverlof.  

Je kunt als mantelzorger ook voor korte of langere tijd zorgverlof aanvragen bij je werk. Je werkgever mag dit alleen weigeren als je afwezigheid het bedrijf in problemen kan brengen. Op de site van de Rijksoverheid lees je meer over zorgverlof, bijvoorbeeld hoe lang je dit kunt opnemen en wat het betekent voor je salaris.  

Ondersteuning voor mantelzorgers

Het geven van mantelzorg kan zwaar zijn, zowel lichamelijk als geestelijk. Daarom heb je soms recht op ondersteuning of compensatie van de overheid, de zorgverzekeraar of andere organisaties. 

Bijvoorbeeld: 

• Persoonsgebonden budget (PGB) 

Dit geld kan de zorgvrager aanvragen en beheren om zorg in te kopen. De zorgvrager kan dan de mantelzorger betalen voor de geleverde zorg. Het PGB kan worden aangevraagd via de gemeente, de zorgverzekeraar of het zorgkantoor in de regio. Let op: het bedrag dat de mantelzorger ontvangt is minimaal en vervangt dus niet helemaal het verlies van inkomsten. Kijk voor meer informatie over het PGB op Mantelzorg.nl. 

• Een mantelzorgcompliment.  

Dit is een jaarlijkse blijk van waardering voor de inzet van mantelzorgers, die per gemeente een andere vorm heeft. Het kan een geldbedrag zijn, of een cadeaubon, een activiteit of iets anders. Lees hier meer en informeer bij je gemeente of je in aanmerking komt. 

• Reiskosten minderen. Er is geen vaste regeling voor reiskostenvergoeding voor mantelzorgers, maar er zijn wel een paar tips om eventueel geld te  besparen. 
• Een mantelzorgvergoeding.  Dit bieden sommige zorgverzekeraars aan vanuit de aanvullende verzekering. Het gaat meestal om een vergoeding voor respijtzorg, een mantelzorgmakelaar of mantelzorgcursussen. Vraag hiernaar bij je zorgverzekering.
  – Respijtzorg:  een professional of vrijwilliger neemt tijdelijk de zorg over, zodat de mantelzorger even tijd voor zichzelf heeft.
  – Een mantelzorgmakelaar: iemand die de mantelzorger helpt met het regelen van praktische zaken, zoals zorg, financiën of werk. 
  – Een mantelzorgcursus:  de mantelzorger leert om beter om te gaan met de zorgsituatie, bijvoorbeeld door het vergroten van (medische) kennis of het leren van praktische handelingen.  

Sites over mantelzorg en vergoedingen

• MantelzorgNL – Geldzaken – Alle financiële regelingen en vergoedingen voor mantelzorgers op een rij. 
• Kandoor.nl – Een overzicht van de belangrijkste vragen en antwoorden over mantelzorg  en geldzaken, van vergoedingen tot verzekeringen. 
• Zorgwijzer.nl – Overzicht van zorgverzekeraars die vanuit een aanvullende verzekering hulp bij mantelzorg bieden. 
• Mantelzorgvergoeding.nl – Lees op deze site meer over de vormen van mantelzorgvergoeding. 
• MantelzorgNL – reiskosten  – Tips om kosten voor het reizen en parkeren te verminderen. 

Bekijk deze video voor meer informatie

Jonge mantelzorger 

Je bent jonger dan 25 jaar en je groeit op en/of woont samen met  iemand die leeft met uitgezaaide borstkanker, bijvoorbeeld een van je ouders. Je helpt, ondersteunt, verzorgt  en maakt je daarnaast ook vaak zorgen over de situatie. Je wordt dan een jonge mantelzorger genoemd. 

De kans is groot dat je door deze situatie thuis minder aandacht krijgt, of dat je veel emotie en stress ervaart. Dit kan invloed hebben op je  welzijn, je werk of je schoolprestaties en je sociale contacten.  

Het is belangrijk dat je goed voor jezelf zorgt. Vraag om hulp of ondersteuning als je dat nodig hebt. En vertel een familielied, docent, trainer of vriend over je situatie en hoe je dit beleeft.   

Heb je behoefte aan informatie, advies, ondersteuning of contact met andere jonge mantelzorgers? Je kunt hiervoor terecht bij verschillende organisaties, bijvoorbeeld: 

• MantelzorgNL , tips en informatie voor jonge mantelzorgers. 

• JMZ Pro, het landelijke netwerkt dat zich inzet voor jonge mantelzorgers. 
• De Kindertelefoon, hier kun je gratis en anoniem je hart luchten.  
• Mantelzorglijn, je kunt hiernaartoe bellen of mailen om je verhaal te delen en om informatie of advies te vragen: 030 – 760 60 55 of  mantelzorglijn@mantelzorg.nl. 

Sites voor jonge mantelzorgers

• Video’s met verhalen van jonge mantelzorgers 
• Magazine voor jonge mantelzorgers – Rijksoverheid   
• MantelzorgNL – Jonge mantelzorgers 
• Regelhulp.nl – Jonge mantelzorgers 
• Puntwelzijn.nl – Jonge mantelzorgers 
• Zorgvoorbeter.nl – Jonge mantelzorgers 
• Sociaal Cultureel Planbureau – Hoe is het om jonge mantelzorger te zijn?