Fases in mantelzorg

Bij het geven van mantelzorg aan iemand met uitgezaaide borstkanker zijn er in het algemeen verschillende fases. Deze kunnen elkaar opvolgen, maar het is ook mogelijk dat een fase wordt overgeslagen of vaker terugkeert, bijvoorbeeld als er sprake is van een onverwachte verandering in het ziekteproces of omdat een behandeling begint of eindigt.

Fases van het geven van mantelzorg

Bij uitgezaaide borstkanker geldt dat iedere persoon en situatie uniek is. We geven hier aan welke fasen er in het algemeen bestaan en wat je hierin ongeveer kunt verwachten.  

 Beginfase

• Je wordt je bewust van de (nieuwe) zorgbehoeften van je naaste. Dit kan geleidelijk gaan, maar ook plotseling gebeuren. 

• Je begint met het geven van basiszorg, bijvoorbeeld een lift geven naar het ziekenhuis, meegaan naar medische afspraken en hulp bieden bij dagelijkse activiteiten. 
• Deze fase is vaak gericht op het leren kennen van de zorgsituatie en het opbouwen van de zorgrelatie.  

 Intensieve fase

• De zorgbehoeften nemen toe, bijvoorbeeld doordat een behandeling start.  
• Ook de druk op de mantelzorger wordt groter. Dit kan invloed hebben op je eigen lichamelijke en geestelijke gezondheid. Maar ook op je dagelijkse leven (werk, school, sociale contacten, sport etc.) en mogelijk ook op je financiële situatie. 

 Stabilisatiefase

• Als mantelzorger en zorgvrager hebben jullie gewoontes en een (dagelijks) ritme ontwikkeld.  
• Je leert om je zorgtaken te combineren met je eigen leven en werk, en hopelijk ook om alles wat meer in balans te houden.  
• Je kent nu de zorgsituatie. Vraag je omgeving of professionals om de ondersteuning die je nodig hebt. Zo voorkom je dat je te veel doet, zodat je het allemaal lichamelijk, emotioneel en financieel blijft aankunnen.  

  Verzwarende fase

• De zorgbehoeften nemen toe, waardoor ook de druk op de mantelzorger groter wordt.  
• Deze fase kan emotioneel steeds zwaarder worden, doordat de realiteit van het toekomstige afscheid duidelijker wordt. 
• Als mantelzorger kun je behoefte hebben aan extra ondersteuning.  
• Houd je eigen gezondheid goed in de gaten. Tekenen van overbelasting kunnen bijvoorbeeld zijn: piekeren, snel boos worden, makkelijk huilen, moeite met concentreren, moe zijn en/of niet kunnen slapen. 

• Herken je signalen van overbelasting? Zoek dan hulp binnen je netwerk, wie kan je helpen bij het geven van mantelzorg? (Zie ook: Om hulp vragen).

 Eindfase

• In de laatste fase verschuift je rol als mantelzorger. De zorg draait niet meer om de kwaliteit van leven, maar om de kwaliteit van sterven. 
• Je hebt te maken met veel emoties: van de zorgvrager, van het bezoek dat langskomt en van de mensen die contact zoeken via post, telefoon etc. Zorg ervoor dat er ook ruimte overblijft voor je eigen emoties en voor jouw proces van afscheid nemen van de zieke. 
• Het is belangrijk om in deze fase goed voor jezelf te zorgen en ondersteuning te vragen aan familie, vrienden en eventueel professionals.  
• De zorg eindigt meestal door het overlijden van je naaste. Mantelzorgers ervaren vaak gemengde gevoelens van verdriet en opluchting. Geef jezelf tijd en ruimte om te rouwen (zie ook: Voor nabestaanden).