Praten over je wensen

Praten over het levenseinde is niet makkelijk, maar het geeft jou en je omgeving wel rust en steun. Neem hier de tijd voor. En leg je wensen vast op papier. Zo wordt het concreet. En natuurlijk kunnen je je wensen daarna nog veranderen. Onthoud dat je op elk moment van gedachten mag veranderen. Het zijn uiteindelijk jouw keuzes, waar jij je het best mee moet voelen. 

Tips voor een goed gesprek

• Bedenk met wie je het liefste wil praten. Dat kan je partner zijn, maar ook een van je kinderen, je huisarts of je geestelijk verzorger. Of allemaal.
• Kies een geschikt moment waarop jullie, met alle aandacht en tijd voor elkaar, kunnen praten.
• Misschien wil je deze momenten ondersteunen met een symbool. Zo werkt het voor sommige mensen om er bijvoorbeeld een mooie steen, beeldje of knuffel bij te pakken zodat deze symbool staat voor een moment om hierover te praten met elkaar.
• Denk na over de locatie: een rustige plek of tijdens een wandeling, waar je niet gestoord kunt worden door telefoon, mail of onverwachts bezoek.
• Wil je met de (huis)arts hierover praten? Boek dan een dubbel consult, dan heb je twee keer zoveel tijd voor jullie gesprek.
• Een gesprek hoeft niet lang te zijn: een kwartier of halfuur is soms al voldoende.
• Vaak is één gesprek niet voldoende. Sommige onderwerpen wil je even laten bezinken, verder overdenken en er later nog eens op terugkomen.
• Bereid voor waar je het graag over wilt hebben.

Bijvoorbeeld: 

• Wensen en grenzen op het gebied van behandelen: wat wil je wel en wat niet meer (bijvoorbeeld morfine of reanimatie). 
• Waar ben je bang voor? 
• Overweeg je hulp bij het sterven en hoe zie je dit voor je? 
• Waar wil je sterven: thuis of bijvoorbeeld in een hospice. 
• Je testament. 
• Het doorgeven van je wachtwoorden. 
• Wat je wilt doen met je social media accounts. 
• Spullen die je speciaal aan iemand wilt geven. 
• De uitvaart: hoe zie je dat voor je, hoe wil jij herinnerd worden? 

Meer informatie over zorg en steun in de laatste tijd van het leven

Hier vind je meer informatie over zorg en steun in de laatste periode van het leven: 

• Overpalliatievezorg.nl, bevat informatie over zorg en hulp. Inclusief filmpjes met verhalen van mensen. Je vindt er een zorgzoeker voor zorg en hulp in de buurt. Ook hebben ze meer informatie over het vastleggen van wensen. 
• Het e-book Praat op tijd over uw levenseinde. 
• Ikwilmetjepraten.nu. Tips voor een gesprek over je wensen. Ook vind je er films met persoonlijke verhalen.  
• De Dappere Patiënt. Een documentaire waarin patiënten en hun huisartsen vertellen over wensen rond het levenseinde. 
• In gesprek over leven en dood: films in verschillende talen.  
• MIND Korrelatie. Hier kun je vragen stellen over zorg.  

• Expertisecentrum Euthanasie, onder andere voor advies en hulp als je arts geen euthanasie kan of wil geven. Ook begeleidt dit centrum artsen bij het uitvoeren van euthanasie. 
• Wilsverklaringen om in te vullen kunt u bijvoorbeeld kopen bij Stichting Zorgverklaring, de NVVE en de NPV (christelijk). 
• Soms kan iemand na euthanasie haar of zijn weefsel of organen weggeven. De Nederlandse Transplantatie Stichting geeft hier informatie over.