Wat kan ik zeggen als naaste

Veel mensen met uitgezaaide borstkanker vinden het fijn om over hun situatie, hun wensen en hun angsten te kunnen en mogen praten. Maar hoe pak je dat aan als naaste? Wat zeg je wel en wat zeg je niet? Welke vragen zijn fijn om te stellen? Hoe kun je de ander steunen door je woorden?

Jij weet niet hoe de ander zich voelt

Hoe je ook meeleeft of je probeert voor stellen hoe het is, jij weet niet hoe het voor de ander is om uitgezaaide borstkanker te hebben. Zelfs als je iets soortgelijks hebt meegemaakt, is jouw ervaring niet die van de ander.

Probeer altijd weg te blijven van aannames en van het projecteren van jezelf op de ander. Wat je wel kunt doen, is vragen stellen. En het allerbelangrijkste is: goed luisteren. Sta open voor wat de ander zegt, doet en wil.

Communicatietips voor jou als naaste

‘Wat moet ik zeggen?’ is een gedachte die misschien bij je opkomt als je contact hebt met je zieke naaste. Maar eigenlijk gaat het vooral om de manier waarop je je gedraagt in het gesprek.

Het belangrijkste is:

De behoefte van de zieke is leidend.
Respecteer de manier waarop de ander omgaat met de situatie.
Sta open voor de ander, maar verlies jezelf niet: als je je bijvoorbeeld zorgen maakt of vraagtekens zet bij een beslissing, durf hier dan wel naar te vragen.
Het belangrijkste dat je kunt doen: goed luisteren en alle ruimte geven aan de ander om te vertellen.

En onthoud: het hoeft echt niet perfect te zijn. Onhandig gestamel, halve zinnen, of een knuffel in plaats van woorden… Door er gewoon te zijn en je best te doen, laat je merken dat je om de ander geeft.

‘Het is jouw taak de ander vast te houden, samen te zijn, en gewoon zo veel mogelijk emoties te absorberen. Je hoeft niet te praten, je hoeft niets te zeggen, je hoeft geen advies te geven en je hoeft niets te doen. Je moet er alleen zijn en de pijn, angst, of het gekwetst zijn inademen. Je bent een spons.’ – Ken Wilber (Uit: ‘Overgave en strijd’)

Waar kun je over praten als naaste

Het gesprek hoeft niet altijd over de ziekte te gaan. Je kunt ook samen herinneringen ophalen, leuke plannen maken, of gewoon met z’n tweeën stil zijn.

En maak ook gewoon plezier met elkaar, het is niet verboden te lachen. Juist gesprekken over ‘normale onderwerpen’, over dingen waar jullie het altijd over hebben, zijn een enorme steun.

Startpunt van een gesprek met je zieke naaste

Een belangrijk startpunt van elk gesprek is: de situatie inschatten. Waar heeft de ander behoefte aan? Wat wordt er van jou verwacht? Wat kun je doen?

Probeer dit niet zelf in te schatten, maar vraag ernaar. Daardoor ben je al een steun: je dierbare voelt dat elk gevoel en elke wens er mag zijn. En onthoud: dat je er bent, is het allerbelangrijkste.

Welke vragen kan ik stellen als naaste

Het kan soms moeilijk zijn om de juiste vragen te vinden voor iemand die leeft met uitgezaaide borstkanker. Je wilt met je vragen steunen, en niet ongevoelig of onhandig overkomen.

Een paar tips:

Stel een vraag om erachter te komen waar de ander behoefte aan heeft. Bijvoorbeeld: ‘Is dit een goed moment om te praten?’ of ‘Waar wil jij het over hebben?’.
Een “Hoe-vraag” is altijd goed, bijvoorbeeld: ‘Hoe was het voor je om…?’ ‘Hoe is het deze week gegaan?’ ‘Hoe ervaar je alle aandacht?’. Hierdoor nodig je uit om ervaringen, gevoelens en gedachten te delen. Probeer de vraag niet te groot te maken. ‘Hoe is het nu?’ is een brede vraag die lastiger is om te beantwoorden.
Iemand met uitgezaaide borstkanker krijgt veel vragen van de omgeving. Dit is goed bedoeld, maar iemand kan zich verplicht voelen om al die vragen te beantwoorden, ook als dit even te veel is. Als je eerst aan de ander vraagt of je iets mag vragen, geef je aan dat je je hiervan bewust bent. Dus in plaats van ‘Hoe gaat het met je?’ kun je beter vragen ‘Mag ik vragen hoe het met je gaat?’
Toon interesse door vragen te stellen, bijvoorbeeld naar de behandeling of bijwerkingen. Maar respecteer het ook als iemand hier niet over wil praten.

Andere tips voor een gesprek met je zieke dierbare

Je hoeft geen advies te geven of oplossingen te bedenken. Doe dit alleen als hierom wordt gevraagd, meestal help je meer door de ander gewoon te laten vertellen. Laat merken dat je luistert door te knikken, te hummen of af en toe een vraag te stellen.
Het gebeurt vaak dat mensen hun eigen ervaringen delen als directe reactie op het verhaal van de ander. Doe dat alleen als hierom wordt gevraagd. Je wilt misschien laten blijken dat je de ander begrijpt, maar op deze manier trek je het gesprek naar jezelf.
Je hoeft de emoties die je ziet bij de ander niet te veranderen of op te lossen, je kunt ze wel benoemen en accepteren. Bijvoorbeeld: ‘Ik zie dat je bang bent, dat snap ik heel goed.’ Of: ‘Ik vind het heel rot voor je dat je zo veel pijn hebt.’
Als er een stilte valt, hoef je die niet op te vullen. Samen stil zijn kan heel steunend zijn. En het geeft jullie allebei de rust en ruimte om gedachten, gevoelens en emoties op je te laten inwerken.
Doe alleen beloftes als je die kunt en wilt nakomen. Lees hierover meer in Hoe kan ik steun bieden als naaste.
Wees eerlijk en oprecht. Je hoeft niet te doen alsof je alles weet of begrijpt, of dat je altijd positief bent. Je kunt zeggen: ‘Ik weet eigenlijk niet zo goed wat ik moet zeggen.’ Of: ‘Ik vind het ook heel moeilijk om hiermee om te gaan.’
Sluit het gesprek af met een knuffel, een kus, een handdruk, of een andere vorm van lichamelijk contact, als je dat allebei prettig vindt. Dat kan meer zeggen dan duizend woorden.