Hoe kan ik steun bieden als naaste

De persoon die leeft met uitgezaaide borstkanker heeft jouw steun als naaste hard nodig. Het is belangrijk voor de zieke om te voelen niet alleen te zijn. Je kunt op verschillende manieren tot steun zijn, afhankelijk van wie jij bent en van de behoefte van de ander. Maar het belangrijkste is: blijf aandacht geven (ga langs, bel op, stuur een kaart of een berichtje), blijf luisteren en doe waar jij goed in bent.

Stem je steun af op de behoefte van de zieke

Je wilt in deze moeilijke tijd graag tot steun zijn. Maar hoe zorg je ervoor dat de steun die jij aanbiedt daadwerkelijk aansluit bij de behoeften van de ander?

Bij iemand met uitgezaaide borstkanker kan de situatie verschillen van maand tot maand, van week tot week of zelfs van dag tot dag. Het ene moment heeft iemand energie om leuke dingen te doen, de andere dag is liggen op de bank de enige optie. De ene keer wil iemand gezelschap, de andere keer juist rust.

Het belangrijkste is daarom: blijf steeds vragen wat de ander wil. Blijf je steun afstemmen op wat er op dat moment nodig is. Respecteer daarbij alle wensen en grenzen. En is je hulp of gezelschap op dat moment niet nodig? Bied het dan gewoon een volgende keer opnieuw aan.

Hoe kun je steun bieden?

Er zijn verschillende manier om steun te bieden.

Je kunt aandacht geven

• Laat weten dat je er bent. Schrijf een kaartje, stuur een berichtje, of bel af en toe op. Zeg bijvoorbeeld dat je meeleeft, haal vrolijke herinneringen op, spreek je gevoelens uit. Vind je het lastig om iets op papier te zetten? Hier vind je een paar tips.
• Blijf vragen stellen, ook als je onderwerpen lastig vindt. Lees hier communicatietips.
• Luister met aandacht naar de ander als die vertelt over gevoelens, angsten, wensen of plannen. Probeer niet om op te vrolijken, te troosten, of advies te geven, tenzij dat aan je wordt gevraagd.
• Respecteer de grenzen van de ander, die misschien niet altijd zin of energie heeft om te praten of af te spreken. Accepteer dat, dring niet aan. Laat de ander het tempo en de inhoud van het contact bepalen. Maar blijf wel contact zoeken.

Je kunt praktische hulp bieden

• Bied praktische hulp aan als je dat kunt en wilt. Zorg wel dat je een belofte of toezegging ook echt kunt nakomen. Bijvoorbeeld: een lift geven naar het ziekenhuis en eventueel meegaan naar de arts. Helpen om informatie te zoeken over de ziekte, behandelingen en bijwerkingen. Of dagelijkse dingen doen die veel energie kunnen kosten, zoals boodschappen doen, koken, schoonmaken of voor de kinderen zorgen.
• Mensen vinden het vaak lastig om hulp te vragen. Stel daarom zelf iets voor: ‘Zal ik volgende week voor je koken?’ Of: ‘Zal ik het onkruid uit de tuin halen?’
• Het kan zijn dat je zieke naaste een korte of lange periode veel hulp nodig heeft. Als er geen partner is, of als je de partner wilt ontlasten, kun je het initiatief nemen om de hulptroepen te organiseren. Bijvoorbeeld met een online kalender, waarop de zieke kan invullen welke hulp er nodig is en vrienden kunnen intekenen wat ze kunnen doen.

Je kunt jezelf zijn

• Blijf zo veel mogelijk de leuke dingen doen die jullie altijd hebben gedaan. Het is belangrijk om samen momenten te hebben waarin je het even niet hebt over ziek zijn of doodgaan, maar waarin je gewoon plezier maakt en geniet van elkaars gezelschap.
• Probeer emoties niet te onderdrukken of te verbergen, maar deel ze met elkaar.
• Laat merken wat je voelt voor de ander. Dat kan met woorden, maar ook met een knuffel, een kus of een aai over de bol.
• Vraag of er dingen zijn die de ander nog wil doen, en probeer die (indien mogelijk) te realiseren.

Het belang van eigenwaarde

Bij mensen met uitgezaaide borstkanker kan het gevoel van eigenwaarde soms kleiner worden, omdat ze vaak meer als patiënt dan als persoon worden benaderd.

Je kunt een positieve bijdrage leveren door de ander:

• Zelf te laten kiezen en beslissen.
• Een sociale rol te laten vervullen.
• Zo zelfstandig mogelijk te laten zijn.
• Een gevoel van controle te geven.
• Vriendelijk, belangstellend en positief te benaderen.
• Niet te passeren, bijvoorbeeld door ongevraagd taken uit handen te nemen.
• Haar of zijn kwaliteiten of talenten te laten gebruiken.

Wees een constante factor voor je dierbare

Die eerste maanden na de diagnose is er veel steun vanuit de omgeving, daarna kan die aandacht verslappen. En dat terwijl uitgezaaide borstkanker een langdurig ziekteproces kan zijn.

Het is belangrijk dat de ander op je kan blijven rekenen, hoelang het ziekteproces ook duurt. Probeer daarom een constante factor te zijn, door contact te blijven houden, vragen te blijven stellen en te blijven luisteren. En door samen de dingen te doen die jullie dierbaar zijn.

Wat geef je cadeau aan iemand met uitgezaaide borstkanker?

Een cadeautje laat voelen dat je meeleeft, en het kan de ander steun of troost geven op de momenten dat je er niet bent. Je kunt iets geven dat praktisch is, of iets met (symbolische) waarde. Wat je ook geeft, zorg dat het aansluit op de huidige behoeften van de ander.

Hoe stem je je cadeau af op de behoeften van je naaste?

• Vraag naar wensen of behoeften. Past het cadeau dat je in je hoofd hebt bij de situatie? Misschien wil je bloemen geven, maar heeft je dierbare al tien bossen in emmers in de kamer staan. Dan kun je misschien beter een mooie vaas geven. En als je bijvoorbeeld hoort dat de ander last heeft van een droge huid, kun je een (rijke, vochthoudende) crème geven of een tegoedbon voor de schoonheidsspecialist.
• Probeer niet te beïnvloeden. Bijvoorbeeld: een boek met ervaringsverhalen, diëten of adviezen kan bij de ander voelen als ongewenst advies. Je kunt wel vrijblijvend vragen of zo’n boek welkom is: ‘Ik ken een boek over voeding en kanker, zou je het willen lezen?’.
• Hoeveel energie kost je cadeau en kan je dierbare dat opbrengen? Een kist sinaasappelen is lief, maar alleen als iemand ze kan uitpersen. Een boek lezen kost misschien te veel energie. Vraag naar de mogelijkheden en beperkingen van je dierbare.
• Pas op met sterke geuren als iemand in behandeling is. De geur van bloemen, fruit (bananen) of geurkaarsen kan bijvoorbeeld te sterk zijn tijdens een chemokuur.
• Geef ook aandacht aan de partner en/of kinderen, of geef een cadeau aan het hele gezin. Dit kan ook een activiteit zijn: de kinderen een dagje mee uit nemen of een avondje gaan dineren met de partner.

Suggesties voor cadeaus

Vind je het lastig om een cadeautje te bedenken? Het helpt soms om te bepalen wat je wilt dat het cadeau doet: wil je iemand steun geven; afleiding bieden; of een gevoel van verlichting laten ervaren?  

Een paar ideeën voor cadeaus: 

• Bied steun door: een handgeschreven kaart; (geurloze) bloemen; lekkere dingen (thee, fruit, chocola); gedichten; een mooi (kijk)boek; een opschrijfboekje met pen; een sieraad; een talisman; een pan zelfgemaakte soep; een (ingelijste) foto of iets dat jullie gezamenlijke band symboliseert. 
• Bied afleiding door: een (luister)boek; muziek; tijdschriften; een puzzelboek; samen op pad gaan; samen een film kijken of gamen; iets om creatief bezig te zijn.   
• Bied verlichting door: warme kleding van zacht materiaal (sokken, sjaal, muts); een deken; een noise canceling headphone; lichaamsverzorgingsproducten; tegoedbon voor wellness/massage/manicure en pedicure/een schoonheidsspecialist. Je kunt ook je hulp geven, of praktische dingen zoals een dienblad of handspiegel als iemand veel op de bank of in bed ligt. 

Bronnen 
Boek ‘Sterkte met je tumor! Communicatietips bij kanker’ van Paula Bakhuis
10 tips om iemand die ziek is te steunen | DELA 
Wat zeg je tegen iemand die ongeneeslijk ziek is? | DELA
Een vriend of vriendin heeft kanker | Kanker.nl
Hoe kun je iemand met kanker ondersteunen? | Kanker.nl