Afscheid nemen als naaste

We wensen jou en de persoon met uitgezaaide borstkanker nog veel tijd om samen door te brengen. Maar vroeg of laat komt het zware moment dat jullie afscheid moeten nemen. Dit kan veel verdriet, angst en pijn met zich meebrengen. Maar daarnaast kan het ook een kans zijn om jullie gezamenlijke leven en band te vieren, je liefde te tonen en je dankbaarheid te uiten.

Wacht niet tot het einde

We hebben het in deze tekst over jullie uiteindelijke afscheid, maar ons eerste advies is om al daarvóór te zeggen wat je nog wilt zeggen.

Kies als het kan een rustig moment waarop jullie met z’n tweeën zijn en alle aandacht voor elkaar hebben. Als je het lastig vindt je gevoelens te uiten, of als je je woorden zorgvuldig wilt kiezen, kun je ook een brief schrijven.

Je kunt vertellen wat jullie tijd samen voor je betekent, of dat je om de ander geeft. Je kunt herinneringen ophalen; bespreken wat je nog samen wilt doen of wat je wens is voor deze laatste levensfase.

Misschien wil je nog iets uitpraten of heb je een dringende vraag. Je kunt ook vergeving uitspreken of je excuses maken. Of je kunt ergens voor willen bedanken.

Wat je ook wilt zeggen, wacht niet tot het laatste moment. Het kan de ander een gevoel van rust en waardering geven, en jou een gevoel van opluchting en kalmte.

Geniet van de tijd die jullie nog hebben

Elk moment is goud waard, zeker als het afscheid nadert. Probeer naast het voelen van verdriet ook te genieten van het samen zijn.

Doe als het kan nog iets leuks samen. Dit kan iets groots zijn, zoals een dagje uit of een weekendje weg. Of iets kleins, iets dat jullie graag samen doen. Bijvoorbeeld koffiedrinken, een spelletje doen of een film kijken.

Het belangrijkste is dat je samen bent en herinneringen maakt, die je later nog kunt koesteren. Ook geef je de ander afleiding en hopelijk ook plezier.

Bied troost en nabijheid

Troost bieden en (emotioneel) dichtbij zijn is niet alleen steunend voor de ander, maar ook voor jou. Door je liefde en medeleven te uiten, kun je van dit proces van afscheid nemen een waardevolle ervaring maken voor jullie allebei.

Hoe kun je troost bieden en laten voelen dat je er bent voor de ander?

• Blijf luisteren, waar heeft de ander behoefte aan?
• Praat open over de dood.
• Probeer angst weg te nemen.
• Maak duidelijk dat je je dierbare niet zult vergeten.
• Bied afleiding, bijvoorbeeld door het ophalen van grappige of mooie herinneringen.
• Geef een persoonlijk cadeau, iets wat blij maakt en/of steun biedt. Bijvoorbeeld een foto van jullie samen, een zelfgemaakt vriendschapsbandje, een mooie cd of een kaars.
• Maak een plakboek of slideshow met foto’s door de jaren heen. Je kunt hiermee samen herinneringen ophalen. Ook kan het voor jou fijn zijn om dit te maken, omdat je alle mooie momenten voorbij ziet komen.
• Je kunt samen bidden. Of samen stil zijn.
• Jouw nabijheid is fijn, net als aanrakingen en knuffels. Vraag wel eerst of je mag omhelzen, want door de ziekte kan dit soms pijnlijk zijn.

Kun je niet (meer) langsgaan? Je kunt ook van een afstand troost bieden en je nabijheid laten voelen, bijvoorbeeld door te (video)bellen of te schrijven.

Ook appjes of sms’jes zijn een fijne manier om regelmatig te laten weten dat je aan de ander denkt. Tip: de vraag ‘Hoe gaat het?’ is niet erg afleidend. Vertel zelf iets over je dag, deel een grappig filmpje of stel een vraag die uitnodigt om te worden beantwoord.

Kan de ander niet meer reageren op je berichten? Blijf deze dan wel sturen, je kunt ervan uitgaan dat het wordt gewaardeerd, tot het tegendeel met je wordt gecommuniceerd.

Afscheidsbrief

In de allerlaatste levensfase is het niet altijd meer mogelijk om (vaak) langs te gaan bij je zieke naaste. Toch kun je troost bieden en ook zelf jullie afscheid verwerken, bijvoorbeeld door het schrijven van een afscheidsbrief of het sturen van afscheidswoorden via mail of app.

In je afscheidsbrief kun je bijvoorbeeld schrijven over:

• De manier waarop de ander je leven heeft veranderd.
• Een moment dat je nooit zal vergeten.
• De invloed die de ander heeft gehad, persoonlijk en/of professioneel.
• De manier waarop je de ander in je herinnering zult houden.

Vertel ook hoe je van plan bent door te gaan met je leven, hoe moeilijk dat ook is. Het kan een geruststelling zijn voor de ander om te weten dat je door zult kunnen gaan. Deze rust kan helpen de overgang te maken naar het levenseinde. De ander geeft immers ook veel om jou.